تراب حق شناس درگذشت! تراب هم مُرد. اگر همبازیش میبودم، سخت دلم میگرفت.

تراب حق شناس درگذشت!

با کمال تأسف به اطلاع می رسانیم که دوشنبه ۵ بهمن ۱۳۹۴، ۲۵ ژانویه ۲۰۱۶، حدود ساعت ۱۱ شب، رفیقمان تراب حق‌شناس پس از پنج سال مبارزه با بیماری آی. ال. اس، درگذشت. یادش گرامی

Rosa: تراب هم مُرد. اگر همبازیش میبودم، سخت دلم میگرفت.

اما راستش در مخالفتش نیز،

افسوسی بزرگ در نبودنش است. چیزی مثل مرگ آخرین دایناسور!

ما چیزی از زندگیشان نمیدانستیم بجز چند اعلامیه دستمان نبود. چند وصیتنامه یا توضیحات رسمی شهادت، مرگ با سیانور، درگیری مُسلحانه با ساواک/ ساواما، یا  "ترور انقلابی" همدیگر!

تراب  این آخرین ها از نسلی که تشکیلات, خدایش بود.

 او  قصه ی "گونه" اش را برایمان گفت. اکنون بعد از علنی کردنش و افشاگری هایش، میدانیم چگونه انسانهایی با اینهمه فردیت "خرده بورژوازی" در تشکیلاتها حل شدند، خود را منحل اعلام کرده تا به خدا، خلق، توده، پرولتاریا، زحمتکشان، مستضعفین ... خدمت کنند!

پس با اینهمه "نیت پاک" بود که خود را مجبور کردند، با ایمانی کور به رهبری، چشم بسته در یک خانه ی تیمی باشند!

عشق را زیر پای اتحاد له کردند، سرودخوانان بکام مرگ رفتند، بنام برابری و برادری...

پیرمرد، خط و مرزهایش آنقدر کج بود که گاه میترسیدی.

 آنروزها بر سر فلسطین کوتاه نمی آمد، حتی به قیمت حمایت از حمص...

برای من که دیوارها، سیمهای خاردار و مرزها کماکان وهمچنان عذابم میدهند، او یک تناقض بود، جهانی بدون مرز میخواست و مرتب اما خط و مرز می کشید!

مجبور شدم از پنجره ای که به اسم پیکار و اندیشه گشود، وارد زندانش شوم.

بسیار کاشته بذر اعتقاد و ایمان به آرمان!

 در زمینی که جوانه هایش اکنون اما،

برای آزادی جان میدهند.

برای

رهایی از تشکیلات و رهبر و خدا. رهایی از هر گونه هژمونی.

سازماندهی بدون سازمان و مبارزه برای مطالبات خود.

پرچم یک رنگش را فردا در گورستان پرلاشز

بروی دوش خیلی ها خواهیم دید.

آری

سرخ هایمان را با احترام به خاک سپاریم.

مبارزه اما  ادامه دارد.

سیاه است اکنون رنگ خیابان.

شاید ما، راه را بسوی رهایی بیابیم، راهی دیگر...

مرتبط:

تراب حق شناس درگذشت

تراب حق شناس از اعضای اولیه سازمان مجاهدین خلق ایران و سپس از مؤسسان سازمان "پیکار در راه آزادی طبقۀ کارگر" دوشنبه ۲۵ ژانویه پس از سال ها جدال با بیماری در بیمارستانی در حومۀ شهر پاریس در سن ۷۲ سالگی درگذشت. با مرگ او در تبعید چپ ایران یکی از مهمترین شخصیت های تاریخی اش را طی نیم قرن گذشته از دست داد.

اینجا به داستان زندگی من گوش کنید
لیلا زمردیان، همسر مجید شریف واقفی

خاموشی پیکار- علل خاموشی پیکار- تراب حق شناس

http://www.peykar.org/files/voice/article/khaterat1.mp3

حماسهء پيكارگران شهيد در سپيده دم اعدام

مرتبط های دیگر در همین بلاگ اینجا

برای خواندن مطالب در منبع روی تیتر آنها کلیک کنیم.

انديشه و پيكار براى نخستين بار منتشر مى كند

فايل هاى صوتى در اسناد آرشيو سازمان پيكار در راه آزادى طبقهء كارگر

هشت فايل صوتى گفتگو بين سازمان مجاهدين خلق ايران و
گروه منشعب از سازمان چريك هاى فداىى خلق ايران
(تهران ـ شهريور ۱۳۵۵)

دور دوم گفتگو بین سازمان چریک‌های فدائی خلق ایران و سازمان مجاهدین خلق ایران

سال ۱۳۵۶

اندیشه و پیکار

فلاخن شماره ۲۰: سازمان همه چیز ما بود، گفت‌ و گو با تراب حق‌شناس

فایل پی دی اف ، یک مگابایت

مرتبط های دیگر در همین بلاگ اینجا

اشرف دهقانی- ملاحظاتی درباره ی یک سند تاریخی

http://www.ashrafdehghani.com/pdf/PF148-molahezate-yek-sanad-tarikhi.pdf

نوار گفتگوهای دو سازمان را رفقای فدایی هم داشتند ولی منتشر نکردند:  رد یک اتهام

نویسنده: تراب حق شناس پنجشنبه ، ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۳؛ ۰۱ مه ۲۰۱۴

نوارهای گفتگوهای درونی بین دو سازمان چریکهای فدائی خلق ایران و سازمان مجاهدین خلق ایران

آنچه در اینجا یاد آوریش لازم است اینکه این نوارها پس از ضبط، در تهران، یک نسخه در اختیار سازمان چریکهای فدائی خلق ایران گذارده شد. به گمانم در سال 1356 یا زودتر نماینده سازمان چریکها، رفیق شهید محمد حرمتی پور در پاریس ازمن خواست نسخه دیگری از نوار گفتگوها را به او بدهم زیرا در نتیجه ضربات سال 55 ازبین رفته بود. بیاد دارم که در ایستگاه مترو،  ک  دو لا راپه (Quai de la Rapée) به وی دادم.

…….

پس از پخش نوارها به صورت دیجیتال، رفقا اشرف دهقانی و فریبرز سنجری این روایت را که در آن زمان هم گفته بودم و در اینجا تکرار کردم نادرست دانسته منکر آن شدند که من نسخه ای از نوارها را به رفیق حرمتی پور داده ام. این برخورد شایسته آن ها نبود و نیست.
اما داستان از این قرار بوده که نوارها در همان خانه ای بوده که رفقا حرمتی پور و اشرف دهقانی  قبل از انقلاب در پاریس در آن به سر می برده اند. رفیق حیدر تبریزی یکی از کادرهای قدیمی سازمان چریکها در پایان همین یادداشت صریحا می نویسد که این نوارها را در همان زمان گوش کرده است.

……….

حیدر تبریزی
     این نوارها در اسفند ماه سال 1354 ضبط شده اند. به دنبال ضربات بهار و تابستان سال 1355 رابطه بخش خارج از کشور سازمان چریکهای فدائی خلق ایران با داخل برای مدتی قطع گردید و ما در خارج از کشور از وجود چنین نوارهائی بی خبر بودیم. با انتشار بیرونی نشریه شماره 2 ویژه بحث بین دو سازمان تحت عنوان "مسائل حاد جنبش ما" در خارج از کشور توسط سازمان مجاهدین خلق ایران در اسفند ماه سال 1355، که در آن به این نوارها اشاره شده بود، ما پی به وجود این نوار ها بردیم و از آن ها تقاضا کردیم که برای اطلاع از آخرین مذاکرات بین رهبری دو سازمان، نسخه ای از نوارها را در اختیار ما قرار دهند. که آن ها هم پذیرفتند و نسخه ای از نوارها را تراب حق شناس به محمد حرمتی پور داد. تاریخ دقیق دادن نوارها را به یاد نمی آورم ولی به احتمال قوی مدتی پس از انتشار نشریه "مسائل حاد جنبش ما" در خارج از کشور باید باشد. همان موقع رفقائی که در خارج بودیم این نوارها را گوش کردیم. این نوارها به همراه بخشی از اسناد درونی سچفخا در آپارتمانی در پارپس بود که پس از بازگشت همه رفقای خارج به ایران این نوارها در همان جا باقی ماند. من گرچه کمترین تردیدی در این باره ندارم، برای اطمینان خاطر بیشتر از حماد شیبانی (محمود اخوان بیطرف) نیز سوال کردم. او هم تمامی آن چه را که من به خاطر می آورم به یاد می آورد و اضافه کرد که در سال 1361 هم تراب حق شناس نسخه دیگری از نوارها را در پاریس به وی داده است.

در پشت عنوان «نوار گفتگوهای دو سازمان را رفقای فدایی هم داشتند ولی منتشر نکردند» چه نهفته است؟

فریبرز سنجری

در سفری به پاریس مهمان عزیزانی بودند و تراب و زنده یاد پوران بازرگان را در آن جا ملاقات نمودند. در آن دیدار من که از دوران زندان در جریان وجود نوارهای گفتگو بین دو سازمان چریکهای فدائی خلق ایران و مجاهدین خلق ایران بوده و سپس از طریق دوستان مشترک شنیده بودم که تراب آن نوارها را دارد، از وی این نوار ها را خواستم و او به جای این که با صراحت و با رک گوئی رفیقانه بگوید نمی دهم، بهانه آورد که نوار ها خراب شده و قابل استفاده نیست، امری که همگان نادرستی آن را پس از انتشار نوار ها شاهد بودند. نمی دانم شاید در سیستم فکری تراب، این هم یکی از جلوه های برخورد «شایسته» باشد! و فکر می کند با نوشتن جملات زیر که از نوشته اخیرش نقل می کنم برخورد «شایسته» اش را تازه تکمیل تر هم نموده است: «چند نفر دیگر از جریان های انشعابی فدائی نسخه ای از نوار ها را از من خواستند ولی من دیگر چنین وظیفه ای برای خود نمی شناختم که با زحمت باز سراغ نوار ها بروم و نوار اورجینال را بدین ترتیب در معرض خرابی و پاره شدن قرار دهم بدون آن که هیچ فایده ای بر آن مترتب باشد و بنابراین در خواست آن ها را رد کردم». به هر حال قضاوت را به عهده خواننده می گذارم؛ اما همین اعتراف نشان می دهد که حداقل چریکهای فدائی خلق ایران این نوار ها را نداشتند و گرنه برای تهیه آن ها چنان درخواستی را از تراب نمی کردند. حال بگذار تراب به جای پاسخگوئی به سئوالاتی که در مقابل اش قرار دارد هر روز بنویسد که: «فدائی ها هم داشتند ولی منتشر نکردند».

اما هر کس با دیدن تیتر فوق از خود می پرسد که آیا این موضوع برای کوبیدن فدائی ها مطرح نشده؟ آخر این که فدائی ها داشتند یا نداشتند توجیهی برای تراب فراهم نمی کند که با این که آن نوارها را داشت بیش از سه دهه آن ها را در «زوایای انبار ها» (به قول رفیق حمید اشرف) نگهداشته و از علنی کردن آن ها خودداری کند. هر کسی می تواند بگوید که گیریم که به زعم شما فدائی ها هم داشتند ولی شما که می دیدید این نوارها در هیچ کجا منتشر نشده چرا آن ها را منتشر نمی کردید؟ این را هم اضافه کنم که در آن زمان که من آن نوار ها را از تراب خواستم او ادعای دادن نوار ها به رفیق شهید حرمتی پور را طرح نکرد. اما سال ها بعد وقتی «از طرف جمع تنظیم و انتشار آرشیو سازمان پیكار در راه آزادى طبقهء كارگر» مبادرت به انتشار آن ها نمود چنین ادعائی را مطرح کرد. در نتیجه این سئوال هم مطرح می شود که آیا طرح چنین ادعائی در خدمت آن نیست که بهتر بتواند فریاد بزند که «فدائی ها هم داشتند ولی منتشر نکردند»؟   

با توجه به این واقعیت و با توجه به این که در این ادعا ها نام رفیق محمد حرمتی پور که در نبردی دلیرانه در جنگل های مازندران در 4 فروردین ماه سال 61 به دست مزدوران جمهوری اسلامی به شهادت رسید نیز در میان است، لازم است تاکید کنم که وقتی که ما پس از آزادی از زندان، رفقا اشرف دهقانی و محمد حرمتی پور را دیدیم، در شرایطی که اختلافاتمان با کسانی که سکان سازمان چریکهای فدائی خلق ایران در آن زمان را در دست گرفته بودند به جدائی کشید، این رفقا نه سند بلکه سلاح کمری خود را هم همراه نداشتند. اتفاقا پس از جدائی، ما از سکاندارانِ آن زمانِ سازمان فدائی ، خواهان بخشی از اسناد سازمان خود و تعدادی سلاح شدیم اما آن ها به جای برخورد انقلابی در این زمینه تنها سه عدد سلاح و صد هزار تومان پول و تعدادی آئین نامه زندگی در پایگاه ها را در اختیار ما گذاشتند که در مقایسه با امکانات آن زمان آن سازمان در واقع باید «هیچ» تلقی شود. به دنبال اعتراض ما و درخواست های مصرانه مان مبنی بر دادن نشریات درونی و دیگر اسناد سازمانی، آن ها فقط یک جزوه در اختیار ما گذاشتند که مقدمه رفیق حمید مومنی بر کتاب رفیق احمد زاده بود که ما در همان زمان آن را فورا تحت نام «پاسخ به فرصت طلبان» به وسیله تشکیلات تازه پا گرفتۀ چریکهای فدائی خلق ایران منتشر کردیم.

خاموشی پیکار- علل خاموشی پیکار- تراب حق شناس

http://www.peykar.org/files/voice/article/khaterat1.mp3

کسانیکه به هر حال مورد انتقاد پیکار قرار می گرفتند و نمی تونستند این انتقادات را برتابند و طبعا به مخالفت های گوناگون دست می زدند از جمله اکثریت یا مثلا حزب دمکرات کردستان در پاسخ به دفاعی که سازمان پیکار از دهقانان علیه مالکان که مورد حمایت حزب دمکرات کردستان بودند، از خودش نشون داد، حزب دمکرات عکس العملی داشت که دفتر سازمان پیکار در بوکان رو در حالیکه شنیدم چند ده نفر درش جلسه داشتند اونرو به خمپاره بست و سه نفر از رفقای دفتر سازمان پیکار در بوکان کشته شدند. شرح اینها در پیکار اومده بنا بر این ما با مخالت های گوناگونی از طرف رژیم، از طرف جریانات سیاسی و از طرف جریانات به اصطلاح رقیب که به اصطلاح از نابودی و یا بگم از خاموشی پیکار شادمانی کردند و روی ضعفهای ما مدام کوبیدند و مثل مگس بر زخم نشستند، بودند اینطور حالتها و ضعفهایی که در خود موقع دستگیری ها در بین برخی از افراد رهبری سازمان که پیش اومد و دشمن اینهارو بزرگ کرد این ضعف ها رو بزرگ کرد، این ضعف هایی که کسانی مثل رفیقی که سالها فعالیت قهرمانانه در سازمان انجام داده بود مثل حسین روحانی و یا کسانی دیگه  قاسم عابیدینی و کسان دیگه که به هر حال مبارز بودند و تا زمانیکه توانائی مبارزه رو داشتند تا زمانیکه اختیار در دست خودشون بود تونسته بودند فعالیت بکنند، این افراد زیر شکنجه های سختی که قرار گرفتند شکنجه هایی که شاید نسبت به کسان دیگه از طیف های زمان شاه یا بعد کمتر انجام شده اینها حسابی شکستند و شکسته شدن اینها بوق کرنایی که چه خودمانیها و چه رژیم در این قضیه اعمال کردند و عکس العمل هایی که نشون دادند سوء استفاده ای که می خواستند بکنند در سرکوب کردن و منکوب کردنِ این جریان رادیکال که اسمش پیکار بود این باعث ضعف و سرخوردگی فراوان در زندان ها شده بود، اون در داخل زندان هم همه رفقا همه جوانانیکه به سازمان پیوسته بودند و در این سازمان فعالیت های دلیرانه کرده بودند و به زندان افتاده بودند همه اون آمادگی رو نداشتند که شاهد این باشند که مثلا یکی از افراد رهبری بیاد تلویزیون و به اصطلاح اظهار ندامت بکنه از کاری که کرده، هر چند که موم شدن اون فرد در دست کسانی مثل لاجوردی قبل از هر چیز بایستی جلاد رو محکوم کرد و نه قربانی رو، ولی روال کار گویا بر این بود که قربانی رو مورد حمله قرار دهند و گویا اگر کسی چنانچه افتاد زندان مسئله اساسی که وجود داره اینه که او مثل فولاد مثلا مقاومت کنه و گویا رسالت تاریخی تاریخی کارگران و زحمتکشان در برابر بورژوازی به عهده همین کسی که گوشت و پوست بیشتری نیست چیزی بیش از گوشت و پوست نیست و طبعا با حملات گوناگون و شکنجه های جسمی و روحی فراوون قدرت مقاوتش محدوده، به هر حال اینهم یکی از چیزهایی بود که باعث ضعفی شد که خیلی از کسانیکه به سازمان پیوسته بودند به تدریج به اصطلاح سرخورده شدند از این که بتونند فعالیت سازمان رو همچنان ادامه بدهند و می تونم بگم اختلافات داخلی که برشمردم یعنی ضرباتی که از درون به خود ما وارد آمده بود باعث این شد که اون اعتبار، اون هویت اون شکوه اون اعتمادی که رفقا می تونستند به سازمانشان داشته باشند از دست رفت، ضمن اینکه جو بسیار بسیار سخت و خون آلود و از هر طرف با ضربات کوبنده همراه بود. و به هر حال نمی شه این توقع رو به اصطلاح از کسانی داشت که می تونم بگم جانشان رو همچنان کف دست بذارن ولی به این فکر نباشن که یک جوری خودشونو نجات بدن و ما به این ترتیب اون طور که طبیعی هم هست شاهد رها کردن اونجور فعالیت و احیانا حالا یا سر در لاک خود فرو بردن یا برگشتن از ایده هایی که وجود داشته و یا در تبعید به نحوی با همان ایده ها زیستند.

..............

اختلافاتی که بر شمردم و منجر به برخی از سستی ها شده بود، اختلافاتی هست که در درون خود سازمان از اوایل سال 60 بیشتر پدید اومد. سازمان در برابر مقابل تاکتیکی که سازمان مجاهدین اتخاذ کرده بود، یعنی مسئله اینکه بین لیبرالها شاید سرکردگی بنی صدر، بازرگان و امثال اینها و حزب جمهوری اسلامی و درودسته ای حزب الهی و غیره این دوتا در برابر هم ما همیشه یک شعار استراتزیک رو مطرح می کردیم اینکه علیه جمهوری اسلامی علیه لیبرالها و در پایانش می گفتیم زنده باد پیکار توده ها. اما به لحاظ تاکتیک ما می تونم بگم به تعبیری که رفیق علیرضا سپاسی مطرح می کرد ما ناگزیر شدیم در برابر این دوگانگی از نظر سیاسی در سطح جامعه مطرح بود یک گزینشی در این مورد بکنیم ضربه بیشتر رو متوجه حزب جمهوری اسلامی بکنیم و برخی خواسته های لیبرال ها رو که آزادی بیان و آزادی اجتماعات و امثال اینها و اینطور چیزها بود مورد حمایت قرار بدیم. با اینکه در مقاله ای که در شماره 110 نشریه پیکار مطرح شده بود و مرکزیت تصمیم گرفته بود این تاکتیک رو به کار ببره و تمام تلاشش صورت گرفته بود که هیچ امتیازی اصولی به لیبرالها داده نشه ولی این تاکتیک با آموزش های پیشین سازمان تناسب نداشت، سازمان پیکار آمادگی این رو نداشت که بتونه به اصطلاح تاکتیک بزنه و خیلی از رفقای جوان بخصوص دانشجویان، دانش آموزان و نیروهایی که به سازمان پیوسته بودند تحت تاثیر حالا می تونم بگم آموزشی که سابقاً سازمان داشت که یکسره روی رادیکالیسم بدون توجه به شرایط موجود جامعه به اصطلاح تکیه می کرد مورد قبولشون به هر حال قرار نگرفت، این به اصطلاح تاکتیک تاکتیکی بود که باعث دامن زدن به اختلافات در درون سازمان شد، یک جریانی در درون سازمان متشکل از برخی از کسانیکه به سازمان پیوسته بودند بخصوص خیلی از کسانیکه از خارج کشور اومده بودند سال 57 به ایران و به پیکار پیوسته بودند به لحاظ رادیکالیسمش و غیره اینها یک تشکلی و یا بگم یک فراکسیونی رو در درون خود سازمان درست کردند که خودشو جناح انقلابی سازمان پیکار اعلام میکرد، اینها به نظرم نمی تونم بگم با نیت بد شاید نیت خوب شاید اعتقاداتی که داشتند پشتوانه اش بوده ولی واقعاً با اقداماتی که کاملا ضد تشکیلاتی بود و بر خلاف اونچه که شعارشون شعار می دادند که سازمان رو چون مردمِ کشش ( فکر کنم همین کلمه را کشش را رفیق تراب مطرح می کند) حفظ کینم، سازمان رو در واقع می تونم بگم به سمن بحث به دست عفریت سپردند، یعنی با ایجاد ارتباطات افقی بین این بخش از سازمان با بخش دیگر شربات یا بگم پیگردهای پلیسی رو از این طرف به اونطرف عملا منتقل کردند، و باعث دستگیری های فراوانی شد زمانیکه در پیکار شماره 123 و 124 طرحی رو که مرکزیت داده بود به نظرم منشا این طرح هم حسین روحانی بوده دائر بر اینکه سازمان بایستی به هسته های مستقل تقسیم بشه تا اینکه ضربات پلیسی از یک هسته به هسته دیگه منتقل نشه و اینه در پیکار آوردن این جریان جناح شروع کرد به تبلیغات و دامن زدن این شایعه به نظر من کذب که هدف از تشکیل این هسته های مستقل انحلال سازمانه و این انحلال طلبیست و کلمه انحلال طلبی چیزی بود که در فرهنگ ما تقریبا می تونم بگم که معادل کفر بود معادل زندقه بود امثال اینها و به هر حال اون طرح رو به شکست کشاندند و سازمان بدون هیچ حفاظی در معرض توفان اختلافاتی قرار داشت که ضربات رژیم رو بر ما بدبختانه تسهیل میکرد، از جمله مثلا در پاسخ به این پیشنهاد هسته های مستقل که مطرح شده بود طرحی رو گذاشتند که مثلا بایستی تظاهرات موضعی ایجاد کرد و گذاشت و چقدر رفقای ارزنده ما در جریان همین تظاهرات موضعی که با این تاکتیک غلط و تاکتیک به نظر من شاید بشه گفت که احمقانه در آن شرایط مطرح شده بود و عمدتا هم پشتش همین بچه ها و افراد موثرِ جناح انقلابی بودند و تحمیل کرده بودند خودشونو و این طرح رو به کل سازمان بخصوص رفقای جوان که در تا حدود زیادی در اختیار اونها بودند یعنی به اصطلاح چون اونها در بخش دانشجویی یعنی دال دال نفوذ داشتند، در هر حال به نظرم این تاکتیکی که این جناح در این مورد زد بسیار بسیار ضربه زد به سازمان و خیلی از رفقای مارو دستگیر شدند و اعدام شدند نتیجه همه اینها نتیجه مجموعه ضرباتی که هم از طرف بود و هم از طرف اختلافات داخلی بود و هم از طرف تاکتیک های غلط بود هم از طرف نا آمادگی و عدم آمادگی های کل تشکیلات برای مقابله با حملاتی که رژیم در دستور کار قرار داده بود برای ریشه کن کردن مخالفین بخصوص مخالفین رادیکال و قبل از همه قرار داده بود ما تلفات سنگینی دادیم در مقایسه با دیگر سازمان ها، بیش از همه. و این خیلی مایه تاسف شدید ماست. بیش از حدود ششصد شهید که با نام و عکس و غیره داریم و شرح حال و اینطور چیزها و کسانِ چند برابر این تعداد که زندانی شدند و با روحیه و تن آش و لاش و ضربه خورده از زندان اونهایی که تونستند بیرون بیان بیرون اومدند. خانواده هایکه در نتیجه این جور ضربات آسیب های خیلی خیلی زیادی دیدند و اصلا هم امکان جبرانش وجود نداشت. و این از هم پاشیدگی که نصیب سازمان شد که البته فکر می کنم که خیلی خیلی از گروه ها و سازمان ها بدبختانه در همین سطح یا یکم کمتر باهاش درگیر بودند و این در لیست جنایات یا لوحه سیاه جنایات جمهوری اسلامی بیشتر می افزایه، هر چند که بر عدم هماهنگی ما با شرایط تاریخی هم بخوبی اشاره داره. 

اختلافات داخلی رو به عنوان یکی از عوامل مهم من بهش اشاره کردم در این سطح فقط نبوده، سطح جناح و اینها، در سطوح دیگری هم  بوده کسانیکه به اصطلاح فردیت خودشون رو در تشکیلات حتی در رده های بالا نتونسته بودند فراموش بکنند و مثل قاسم عابدینی که به عنوان مسئول کمیته تهران و کسیکه امکانات زیادی رو از جمله خانه ها و یا مثلا امکانات مالی و غیره و اتوموبیل و غیره در دستش داشت که اینها جزء تدارکات سازمان بوده اینها رو در یک مرحله ای بلوکه کرده بود و باعث دربدری خیلی از کادرها حتی برخی از اعضاء مرکزیت سازمان شده بود بطوریکه مرکزیت سازمان ضرورت داشت که در یک محلی کاملا امن بتونه جلسه خودش رو تشکیل بده خانه در اختیارش گذاشته نمی شد. به خاطر اینکه در واقع قاسم عابدینی می خواسته در برابر خواست مرکزیت که او رو از کمیته تهران بر دارد، می خواسته با بلوکه کردن امکانات اونها رو در واقع مجبور به این کنه که قبولش داشته باشند در این به اصطلاح پست. می بینید که وضع یک تشکیلات انقلابی در شرایط معین چقدر می تونه به مخمصه می تونم بگم افتاده باشه. که مثلا یک نفر یا چند نفر نفر بتونن چوب لای چرخ فعالیتی بزارن. همینطور از نظرِ نظری اختلافاتی که وجود داشته برخی از افراد رو از کادرهای سازمان رو علاقمند می کنه یا بگم گرایشی رو درشون ایجاد می کنه که حرفهایی رو که اتحاد مبارزان کمونیست یعنی سهند که درش منصور حکمت و غیره فعالیت داشتند به سمت اونها جلب کنه. و اینها در واقع این چند نفر به جای اینکه واقعاً اون اساس فعالیت سازمان رو در فعالیت تاریخیش که خودشون اتفاقا سهیم بودند خودشون خیلی بیش از من شاهد ریزه ریزهاش بودند در طول سال های پیش از انقلاب، به جای اینکه کار سازمان رو صرفا در یه بیانیه یا یه اظهار نظری که یه نفر با طمطراق هر چه تمام تر با تمتنه مطرح کنه که بله ما تحلیل خاصی رو در باره بورژوازی ملی مثلا رسیدیم و غیره در هر حال هر چی بوده چند نفر از کادرهای سازمان پیکار به سمت اونها علاقمند شدند به تدریج سست شد و اونطور یکی از کسانیکه متاسفانه شهید شده و به این جریان سهند تمایل پیدا کرده بود، جریانی که خودشون اسمشون رو مارکسیست انقلابی می گذاشتند و خواستشون این بود که در درون سازمان های مختلف نفوذ کنند و یک نوع آتخیسم در واقع رو در حقیقت پیشه گرفته بودند و در درون سازمان رخنه بکنند برای اینکه فراکسیون جانبدار سهند یا بگم فراکسیون جانبدار به اصطلاح مارکسیسم انقلابی رو ایجاد بکنند، یک از کسانیکه می تونم بگم طرفدار این جو بود رفیق شهرام محمدیان یا جواد که خدماتش به سازمان پیکار واقعاً حرف نداره و خیلی خیلی احترام می زارم بهش ولی این گرایشش همراه با چند تن دیگر از کادرهای سازمان و رفتنشون به سمت سهند یک نوع حالتی رو که خود جواد برای من اینطور توصیف کرد، گفت که: الان گرایش به رها کردن، گرایش رها کردن در سازمان وجود داره. این گرایش رها کردن چطور ممکنه وقتی که از سر سازمان کسانی درش باشند که گرایش رها کردن داشته باشه، سازمان همچنان بتونه باقی بمونه؟! من این اختلافات درون سازمان هم یکیش بود، ضمن اینکه ناسازگاری بین جریانات یعنی افراد که به هر حال تحلیل های گوناگونی از روند کار در جمهوری اسلامی داشتند یکی دیگری رو راست و یکی دیگری رو چپ و روشنفکر چپول مثلا بنامه، این نوع اختلافات هم در درون به شدت مایه وحدت درون سازمان رو که وحدت ایدئولوژیک بود در واقع سست کرد. و وحدت ایدئولوژیک و حدت تشکیلاتی هم به اصطلاح نفی بشه چیزی از تشکیلات نمی مونه و به هر حال همه اینها تازه در شرایطی که امکان بحث و جدل و امکان یافتن یک مخرج مشترک وجود نداره زیر ضربات هستی و این در طول سال 60 هست و به نظرم انیکه از ابتدای سال 60 تا آخر سال 60 که مرکزیت سازمان در بهمن ماه دستگیر می شه و ضربه کاری به تشکیلات وارد می یاد همین قدر هم که یکسال دوام آورده خیلی زیاده. 

نکته خیلی خیلی مهم دیگری که باید بگم مسئله امنیتی است. ما در دوره بخش منشعب از لحاظ توجه به مسائل امنیتی با دقت و توجه بسیار بسیار خوبی عمل می کردیم و حتی در مواردی موفقیت های بسیاری نصیبمان شده بود و توانسته بودیم کسانی رو از زیر ضربه بیرون ببریم، سازمان رو توانسته بودیم حفظ کنیم که متاسفانه باز هم با مشکلات زیاد همراه بود. حالا مسئله امنیتی به نظر من بعد از انقلاب یک گرایش در رفقا ایجاد شده بود که به نظرم عمومیت داشته و در همه سازمان ها بود در بین ما هم بود و اون این استکه چون ضرورت داشت برای مطرح شدن در بین جامعه برای اینکه ما بتوانیم فعالیت خودمان را جلو ببریم و ناگزیر بودیم که با مردم تماس داشته باشیم و در واقع علنی بشیم، توجه به جنبه غیر علنی سازمان ما غافل شدیم ازش و به نظرم می یاد که جنبه نیمه علنی و نیمه مخفی که بایستی در کار سازمان رعایت بشود به اندازه کافی رعایت نشد و بسیار ی از اطلاعات همینطور بیهوده دست به دست می گشت خیلی ها به زندگی معمولی تقریبا داشتند نزدیک می شدند و فراموش می کردند که بورژوازی هاری که تازه به قدرت رسیده دمار از روزگار مخالفین خودش بیرون می یاره با شدت هر چه تمام تر و ما جزء اولین آماج ضرباتش هستیم. این نکته یعنی مسائل امنیتی رو رعایت نکردن یا خوبِ خوب رعایت نکردن ضربات سختی رو به ما وارد آورد، ما باید از یاد نمی بردیم که حتی قبل از انقلاب لیست 35 نفر از بچه هایی که از بخش منشعب بودند در روزنامه های حزب الهی منتشر شده بود و گفته شده بود که ما اینها رو همه ترور خواهیم کرد. ما اینها رو یادمان رفته بود، تعقیب و مراقبت های مستمری که وجود داشت یادمون رفته بود و بعضی وقت ها این تعقیب و مراقبت ها را که حتی نشانه هایی ازش می دیدیم فکر می کردیم که خیلی جدی نیست و می شه ازش گذشت و یا توجیه کرد، ولی دشمن در ابعاد بسیار بسیار گسترده و نیرومندش به دنبال این بود که ما چه کارهایی می کنیم، کجاها هستیم، چه ضرباتی رو به ارکان رژیم وارد می آوریم به ارکان فکریش وارد می آوریم؛ سازمان پیکار تجسم نفی و رد و انکار ایدئولوژی و ماهیت طبقاتی جمهوری اسلامی بود، اونها اینو رو خودشون خوب می دونستند و از هیچ ضربه ای در این مورد خوداری نمی کردند، ما تا حدود زیادی این تعقیب و مراقبت ها رو از یاد برده بودیم و اگر چنانچه طبعا این جوری نیست که بگوییم از یاد برده بودیم همیشه فکر می کردیم که  حواسمان هست ولی در واقع ضرباتش رو که بهمون وارد میومد باید خیلی مارو بسیار هوشیار می کرد که ما از یاد رژیم نرفتیم و امکانات لازم رو برای حفاظت از خودمون و حفاظت از سازمان، حفاظت از رفقامون از دستاوردهامون و آرشیومون باید ما در نظر می گرفتیم، ما متاسفانه به نسبت دوران قدیم به نظر من یک نوع گرایش لختی و عدم توجه به ماهیت دشمن به نظر من ما رو فرا گرفته بود و ما رو سست کرده بود. این هم خودش یک مسئله مهمی است که ضربات زیادی به ما وارد آورد، و مثلا نه تنها رفقای زیادی کشته شدند نه تنها خیلی خیلی اطلاعات از بین رفت و یا امکاناتی از بین رفت حتی آرشیو رو ما مثلا فرض کنید برای اسناد کنگره دوم من یادم هست که در هیجده دفتر مذاکرات کنگره دو نوشته شده و پلی کپی شده بود اینها هیچ چیش در دست نیست. در درون خود سازمان در حالیکه هنوز سازمان حداقل مرکزیتش یا کادرهای اصلیش دستگیر نشده بودند، روزنامه اش هنوز در می آمد یعنی تا شماره 127 که در آذر ماه است به نظرم هست پخش شده، هر چند که پخشش با دشواری های بسیار بسیار زیاد همراه بود به هر حال این اختلاف بین برخی از رفقا کار را به جاهای حتی ابراز نفرت از یکدیگر نشون می داد من قهر کردن یکی از دیگری رو دیدم قهر کردن یعنی حرف نزدن که این خیلی برام زشته حتی دیدم، یا مثلا فرض کنید سر قرار یکی نرفتن یک عضو مرکزی مثل حسین روحانی خواستار قرار با یکی از اعضاء فعال جنبش دانشجویی هست مثل ارژنگ، ارژنگ به خاطر اینکه با نظرات 110 یا مثلا چی فرض کنید مخالف بوده و فلان اینها  این مثلا سر قرار نره و ببینه که در حالت این ضربه روحی برای حسین روحانی چقدر فراهم میاره و آخرین باری که من حسین روحانی رو دیدم احتمالا یک هفته قبل از دستگیریش بوده و واقعا بمن گفت که سازمان در حال تلاشی است، من که تا این حد از وضع خبر نداشتم و برام بسیار بسیار گران بود این حرف بهش گفتم که به هر حال هر چی هست به هر حال جون شما و جون سازمان. ولی او گفت که متاسفانه چاره ای نیست. حسین روحانی در یک خانه ای که بوده و اون خونه، خونه ای بوده که دو نفر یک زن و شوهر از بچه های هواداران سازمان داشتند، این دوتا هوادار جناح شده بودند، جناح به شدت اعضاء مرکزی سازمان رو به خیانت و هزار اتهام دیگه و به اصطلاح ناسزای دیگه متهم می کرد، اونها به حسین روحانی به هر حال حرفی می زنند که او مجبور بشه از خونه بره، بهانه ای که در میارن اینه که اون مرد خانه می گه که مثلا من دیروز که از خونه می خواستم برم بیرون موقعیکه در خونه رو می خواستم ببندم و هنوز کلید توی در بوده و داشتم درو می بستم یکی از حزب الهی ها رو دیدم که منو می شناخته و فهمیده که اینجا خونه منه. طبعا توی این جور شرایطی حسین روحانی دیگه نمی تونه اونجا بمونه. حسین روحانی نیمه شب خونه رو ترک می کنه، زنگ می زنه به کی از خونه های دیگه که آیا جا دارند اونهم می گه که نه ما جا نداریم. فکر می کنید این چیکار کرده مثلا رفته خونه مادرش یعنی یک عضو مرکزی سازمان با این حالت فردای اون روز پا می شه میره درست مثل سال های پیش که به تهران اومده بوده با محمل این که خطاط است چون خط خیلی زیبا و شیرینی داشت می گه که من خطاط هستم و با محمل خطاطیش سعی می کنه که یک اتاقی رو در جنوب شهر کرایه بکنه و برای اینکه محملشو بسازه مادرش رو ور می داره پیرزنی رو ور می داره میبره اونجا که وضع خونه دو روز سه روز یعنی محمل خانه درست باشه و صاحب خانه و اینها احساس کنند که این واقعا آدم معمولی است نه آدمی که اینجوری تحت تعقیب است و فلان، ولی به خاطر اینکه جا وجود نداشته برای رفقای دیگه چند روز بعدش میبینی که علیرضا سپاسی هم سروکله اش چند روز بعدش در اون خونه پیدا  می شه چون جا نداشته یا یکی دیگه هم اونجا پیداش می شه؛ چند نفر تو همون خونه یعنی تو خونه حسین روحانی دستگیر شدند. یعنی واقعاً سازمان در اشکال (مشکل) بود، یا مثلا دو نفر از اعضاء مرکزی سازمان توی یه وانت شبانه در میدان شهیاد اونروز یا آزادی مثلا شب تا صبح گذروندند. این حالت های وحشتناکی که به لحاظ امنیتی سازمان رو تعقیب می کرده و اینها نشانه بهم خوردن اوضاع که در واقع نه ناشی از یک عامل بلکه ناشی از عوامل گوناگون بوده، بخصوص طبق مثلی که میگن در سر بالائی اسب ها یکدیگر را گاز میگیرند، اختلافات و بدبینی ها عدم اعتمادها همینطور رو به تزاید بود بطوریکه یکی از افرادی که در زیر زیرجمع در کمیته تهران فعالیت می کرد و امکان درست کردن شناسنامه و غیره در دست داشت من خبر داشتم از اینکه رفیق علیرضا سپاسی یک شناسنامه دیگری رو لازم داره و تعلل می کردند در این که به علیرضا سپاسی شناسنامه بدهند، موقعیکه من گفتم که یک هفته دائی عکسشو داده بوده که براش شناسنامه درست بشه و اینها بعد او به من گفت که رفیق یعنی ما  برای او دست کنیم؟! اصلا من حیرت کردم که من باید به او بگویم که تو برای علیرضا سپاسی باید شناسنامه درست کنی! یعنی چه که کسی مثلا به خاطر اختلافات حالا در کمیته تهران یا جای دیگری دارند با علیرضا سپاسی بر سر این یا اون نظر سیاسی بعد بیایند و شناسنامه ندهند؟! اینها در واقع اشتباهات سیاسی هست که یک چیزی از خیانت درش نهفته است، بدون اینکه آدم خودش بدونه. من این رفقا را متهم نمی کنم اینطور و هر چیزی، ولی بُعد این موضوع اینه، عدم توجه به این که همه ما هر چند با هم اختلاف هم داشته باشیم در برابر ضربات رژیم یکسان هستیم. در صورتیکه این جور نظری را که الآن من می دهم رو همه نداشتند بدبختانه، یکی از اعضاء جناحی که، از کسانیکه عضو هیئت نویسندگان جناح بود به نام محسن معتقد بوده که رژیم با پیکار کاری نداره به خاطر اینکه هر دو بورژوازی هستند؛ ببین چقدر حماقته؟! این حرف رو جلیل یا احمد جیگاروی که او خودش هم عضو مرکزیت بود به من گفت که به محسن گفتم که بیاد تو جلسه گفته بود که من در جلسه بورژوازی شرکت نمی کنم، جلسه عمومی بود جلسه مسئولین بود یعنی مسئولین بخش ها که اون محسن هم در بخش آموزش کار می کرد که گفته بودند بیا یک جلسه بزرگی گذاشته بودند در کرج بوده و گفته بودند بیایند در آنجا شرکت کنند گفته بوده من در جلسه بورژوازی شرکت نمی کنم، همین حرف رو بعدها که اسم مستعار کمال داشت و عضو مشارکت مرکزیت سازمان بود در تحلیلی که نوشته بود و در سایت پیکار هم هست و به تحلیل ما که عنوانش الان یادم نیست ولی چیزی مثل تحلیل و اینهاست که به هر حال مال کمال است، یکی از عنوان مطالب پیکار سنگر بورژوازیه، اینجاست که واقعا در بسیاری از موارد که پیش اومد می تونم حرف فردوسی رو تکرار کنم که می گفت ز چپ نغمه افکند و از راست شد، اینجوری بود که در واقع وقتی که ما به خارج اومدیم از پیکار اونقدر کم نیرو باقی مونده بود که حتی پولی که به قاچاقچی بدیم بتونیم برگردیم بیاییم خارج  نداشتیم و به زور اینو پیدا کردیم. در هر حال پیکاری اینجوری به هم ریخته شد و من همانطور که در ابتدا اشاره کردم همیشه اینو خاموشی تلقی کردم و امیدوار هستم هر چند که پیکار ظرف تشکیلاتی یک جریان فکری در یک دوره معین بود و امکان نداره که مجددا عین اون احیا بشه ولی محتوای اون، محتوای رادیکالیزمش امیدوار هستم که روزی بتونه با حرکت مردم ایران در آمیزه و وظیفه خودشو چه در عرصه  داخلی و چه در عرصه بیرونی انجام بده.

پاورقی و توضیحات

1- در سایت اندیشه و پیکار آمده است که این گفتگوها  در سال 1390 ضبط شده  و تاکید داشته است که "با اختصار و محدودیت هایی که با مراجعه به اسناد و بررسی و نقد می تواند تکمیل شود."

این گفتگو ها برای اولین بار در تاریخ يكشنبه ، ۲۶ خرداد ۱۳۹۲؛ ۱۶ ژوئن ۲۰۱۳ در همان سایت انتشار یافت .

توضیح: گفتگوی رفیق تراب حق شناس توسط برهان عظیمی بدون هیچ دخل و تصرفی و به همان صورت محاوره ای که رفیق تراب ارائه داده اند داوطلبانه و بر اساس  وظیفه کمونیستی برای انتقال تجربه تایپ شده است. این بخشی مهم و دفتری بسیار گرانبها از تاریخ طبقه ماست که جنبش کمونیستی ایران نیاز دارد از آن آگاه شود.

تراب حق شناس درگذشت

تراب حق شناس از اعضای اولیه سازمان مجاهدین خلق ایران و سپس از مؤسسان سازمان "پیکار در راه آزادی طبقۀ کارگر" دوشنبه ۲۵ ژانویه پس از سال ها جدال با بیماری در بیمارستانی در حومۀ شهر پاریس در سن ۷۲ سالگی درگذشت. با مرگ او در تبعید چپ ایران یکی از مهمترین شخصیت های تاریخی اش را طی نیم قرن گذشته از دست داد.

تراب حق شناس، به گفتۀ خودش، در دورۀ پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به اندیشۀ تغییر و در نتیجه به سیاست روی آورد. او در خانواده ای سنتی و پایبند به مبانی مذهبی در جهرم به دنیا آمد. پدرش دامدار کوچکی بود و غالب کارهای این دامداری از کودکی به دوش تراب حق شناس بود. او از همین دوران طعم زندگی محقر را چشید و از شکوه این زندگی محقر فلسفه ای برای خود ساخت که لحظه ای از آن فاصله نگرفت.

تراب حق شناس تا واپسین دم حیات سادگی و متانت و فروتنی یک روستایی را داشت، هر چند ساعتی گفتگو با او کافی بود تا عمق دانش و تجربیات مهم او را نه فقط در سیاست، بلکه در حیطه های تاریخ و ادبیات زبان های فارسی و عربی نشان بدهد.

تراب حق شناس در سال ۱۳۳۶ برای گذراندن دوره طلبگی به حوزۀ علمیه قم رفت و همزمان تحصیلات دبیرستانی اش را ادامه داد. برای اولین بار در همین سال ها با نام های مارکس، انگلس و واژه های ماتریالیسم تاریخی و دیالکتیک آنهم در کلاس های ایدئولوژیک حوزۀ علمیه قم علیه مادیگری آشنا شد.

روحیۀ جستجوگر تراب حق شناس همواره نجات دهندۀ او از بند تعصب و جزم اندیشی بود. گر چه او دیپلم متوسطه را در تهران گرفت، اما از همان دورۀ طلبگی در قم به آثار و کتاب های مهندس مهدی بازرگان جلب شد. به دلیل فقر تراب حق شناس به جای رفتن به دانشگاه، به دانشسرای عالی رفت که در آن زمان کمک هزینه ای در حدود پنجاه تومان به دانشجویان بی بضاعت می داد که البته بعد از اعتصاب به دویست تومان هم رسید.

تراب حق شناس از نخستین افراد جوانی بود که بعد از تشکیل نهضت آزادی به آن پیوست و همزمان عضویت خود را همانند محمد حنیف نژاد و سعید محسن و بسیاری دیگر از هم نسلانش در جبهۀ ملی ایران حفظ کرد.

از اواخر سال های دهۀ ۱۳۴۰ تراب حق شناس به عنوان نماینده از سوی سازمان مجاهدین خلق ایران به کشورهای عرب حوزۀ خلیج فارس مهاجرت کرد و از همین دوره پیوندهای عاطفی و سیاسی با سازمان های فلسطینی از جمله الفتح برقرار کرد که از اهمیت شان هرگز کاسته نشد.

تراب حق شناس در برابر سختی ها، ناملایمات و شکست های بی شمار همواره ایستاد. اما، مرگ همسرش، پوران بازرگان، که دیوانه وار دوست اش می داشت عاقبت وی را به زانو درآورد و در بند بیماری ای ناعلاج گرفتار کرد.

تراب حق‌شناس از فعالان چپ ایران درگذشت

حق‌شناس پس از سرکوب‌های ۱۳۶۰ به خارج از کشور رفت و در آن‌جا به نوشتن، ترجمه و جمع‌آوری اسناد جنبش چپ روی آورد.

او در خارج از کشور به‌همراه جمعی از دوستان و همسرش پوران بازرگان، گروه «اندیشه و پیکار» را تشکیل داد و نشریه‌ای به همین نام منتشر کرد که همچنان فعالیت این گروه ادامه دارد.

مرگ همراه و همسرش پوران بازرگان در سال ۱۳۸۵ (۲۰۰۷) تأثیر ناگواری بر او گذاشت و سپس خود او گرفتار بیماری غیرقابل درمان شد.

در ترجمه‌ها و نوشته‌های به جای مانده از تراب حق‌شناس مطالب ادبی نیز دیده می‌شود، از جمله ترجمه مجموعه شعرهایی از محمود درویش، شاعر فقید فلسطینی.

سلمان رشدى و حقیقت، کارل مارکس و بازگشت او، وضعیت زن در سنت و در تحول اسلام، چهل مقاله از یهودى تباران ضداستعمار فلسطین، کنگره بین المللى مارکس: مارکسیسم پس از صد سال، شکوه انتفاضه و تنهایى یک ملت، دیگر آثاری هستند که به کوشش و ترجمه او منتشر شده است.

مراسم خاکسپاری تراب حق‌شناس بعد از ظهر روز پنجم فوریه / ۱۶ بهمن‌ماه در گورستان پرلاشز پاریس برگزار خواهد شد.

گفتنی است تراب حق شناس بشدت از انتشار عکسهای خود در زمان حیات خودداری می کرد و این عکس بعد از مرگ وی بصورت عمومی منتشر شده است.

پارسینه: تراب حق شناس از اعضای اولیه سازمان مجاهدین خلق که بعدها در تغییر ایدئولوژیک این سازمان به مارکسیسم نقش داشت، امروز در فرانسه درگذشت.

او در سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۳ یکی از مسئولان سازمان مجاهدین بود و در سال ۱۳۵۴ به بخش مارکسیستی اين سازمان پیوست و در سال ۱۳۵۷ در تشکیل گروهك پیکار همكاري كرد.

حق‌شناس از سال ۱۳۶۰ به خارج از کشور گريخت و در آن‌جا به نوشتن، ترجمه و جمع‌آوری اسناد چپ ها روی آورد. او در خارج از کشور به‌همراه جمعی از دوستان و همسرش پوران بازرگان، گروه «اندیشه و پیکار» را تشکیل داد و نشریه‌ای به همین نام منتشر کرد.

تراب حق‌شناس دوشنبه شب پنجم بهمن‌ماه پس از پنج سال مبارزه با بیماری آی.ال.اس، در سن ۷۲ سالگی در بیمارستانی در حومه پاریس درگذشت.

گفتنی است تراب حق شناس بشدت از انتشار عکسهای خود در زمان حیات خودداری می کرد و این عکس بعد از مرگ وی بصورت عمومی منتشر شده است